Zbog sve većeg učešća opšte populacije u vežbanju i sve veće komercijalizacije, odnosno profesionalizma vrhunskog sporta, javlja se veći broj povreda, akutnih ali i hroničnih problema. Uloga sportskog lekara je da zajedno sa trenerom i pomoćnim osobljem pomogne sportisti da prevaziđe povrede i poboljša svoje dostignuće. Pomoću ortoza i aktivnih bandaža najvećeg kvaliteta dužina pauze u treniranju se smanjuje i ubrzava  povratak u sportske aktivnosti. U daljem tekstu su navedene najčešće povrede lakta, podlaktice i ručnog zgloba.

BOL U LAKTU

Hronične povrede lakta

Tendinoza pregibača i opružača ručja (medijalni i lateralni epikondilitis)

Zbog čestih pokreta ručnog zgloba, tendinoza opružača javlja se kod sportista koji se bave sportovima sa reketom. Međutim, ta pojava nije retka ni kod igrača golfa, čak se dešava i kod nesportista. Pri izvođenju pokreta igrači se žale na akutan bol, a vremenom, uz postepeno pogoršanje, bol dobija hroničan karakter. Najčešće su ugroženi stariji igrači, od 35 godina pa naviše.

Opružanje ručnog zgloba sa opterećenjem stvara određene simptome. Nelagodnost se može osetiti pri izduživanju mišićno-tetivnog spoja, odnosno pri potpunom pregibanju i uvrtanju ručnog zgloba uz opružanje lakta. Palpatorna osetljivost može da se javi distalno od čvora ramenice, gde je smešten kratki spoljašnji opružač šake. Osetljivost nastaje usled patoloških promena na tetivi u okviru proksimalnog mesta pripoja. Iako postoje prilična neslaganja u vezi sa uzrokom nastanka tendinoze, ipak se čini da je za tu pojavu odgovorna ponovljena mikrotrauma, udružena sa neodgovarajućim postupkom rehabilitacije. Drugi faktor koji takođe doprinosi ovoj povredi je primena neodgovarajuće tehnike i sportskih rekvizita. Stvaranje mišićne sile i brzine pokreta preteranim korišćenjem zgloba ručja često se javlja pri servisu, forhendu ili nepravilnim tehničkim izvođenjem bekhenda. Površina hvata reketa, težina rekvizita i stepen naprezanja tetive takođe mogu biti otežavajući faktori. Isti problem će se javljati sve dok pomenuti činioci ne budu u potpunosti kontrolisani. Teže povrede ponekad se moraju podvrgnuti hirurškom zahvatu.

Tendinoza pregibača ručja (golferski lakat)

Slično kao u slučaju opružača, tendinoza pregibača se javlja ne samo kod igrača golfa već i kod drugih pojedinaca koji učestvuju u sportovima sa reketom. Oni takođe prijavljuju bol koji se javlja pri izvođenju pokreta uz prisutnu lokalnu osetljivost. Patološke promene nastupaju na polazištu zajedničkog opružača ručja. Ispitivanjem se otkriva nelagodnost pri izvođenju pokreta pregibanja u ručnom zglobu sa dodatim opterećenjem.

Bacački lakat

Pri bacanju sportskog rekvizita, praćenog savijanjem i ubrzanim kretanjem lakatne regije, stvara se veliko opterećenje u predelu zgloba lakta. Opterećenje tipa valgus usmerava pritisak na spoljašnju stranu zgloba i izaziva naprezanje unutrašnje strane lakta. Ovo se najčešće dešava bacačima koplja i bacačima u bejzbolu a može imati akutne i hronične oblike. Produženo opterećenje, pored postojećeg oštećenja ligamenata i slabosti zgloba, može prouzrokovati ozbiljne promene zglobnih elemenata, oslabljenost tela kosti i povremenu upalu lakatnog nerva – ulnarni neuritis.

Akutne povrede lakta

Zadnje iščašenje lakta

Zadnje iščašenje lakta uglavnom nastaje u životnom dobu između 5 i 25 godina i predstavlja 20% svih iščašenja. Prilikom pada na ruku prirodni zglobni ugao omogućava da se na zglob primeni sila odvođenja, čime se povećava sila iščašenja.  Repozicija često može da se sprovede odmah, primenom trakcije na podlakat koja se drži pod uglom od 30 do 40 stepeni.

Burzitis lakatnog nastavka

Burzitis je posledica pada na tvrdu površinu, koji se najčešće dešava igračima košarke i odbojke. U sluznoj kesi (burzi) obično dolazi do znatnog izliva, tako da je neophodno mirovanje, hlađenje bolnog mesta i upotreba bandaže. Teži slučajevi se ponekad rešavaju hirurškom resekcijom.

Avulzija medijalnog čvora ramenice

Povreda nastaje usled silovitog opružanja ručnog zgloba, pri kome se čvor otkida od osovine ramenice. Ova povreda je karakteristična za borilačke veštine. Lečenje se sastoji u primeni otvorene repozicije i unutrašnje fiksacije.

Prelomi podlaktice

Do preloma dolazi usled lokalne traume. Prelom pojedinačnih kostiju podlaktice često ide u kombinaciji sa iščašenjem. Lečenje preloma kod odraslih obično se sprovodi primenom otvorene repozicije i unutrašnje fiksacije jer celokupna mehanika podlaktice nalaže obnavljanje čitave polomljene kosti. U svakom sportu u kome je nadlaktica previše opterećena tokom produženog perioda  može nastati stres prelom. Sportovi sa reketom i aktivnosti poput veslanja u tome prednjače.

Kod svih stanja povreda i patoloških promena lakta, potrebno je nošenje aktivne bandaže EpiTrain odgovarajućoj fazi rehabilitacije. Trodimenzionalno Aktivno Train tkanje ubrzava resorpciju edema i smanjuje bol. Aktivni steznik u kombinaciji sa visokoelastičnim umetkom smanjuje bol i napetost ,a stimulacijom propriceptora deluje na poboljšanje mišićne funkcije. Radijalno i ulnarno položeni visokoelastični umetci intermitentnom kompresijom poboljšavaju metabolizam. EpiTrain ima važnu ulogu u rehabilitaciji kod svih sportista i kao prevencija ponovnih povreda.

EpiPoint je stabilizaciona ortoza za ciljanu i doziranu kompresiju na podlaktici. Dinamičko doziranje pritiska je pomoću elastične trake za fiksaciju. Primenjuje se kod mišićno-tetivnih iritacija u području podlaktice.Visokoelastični umetak omogućava preciznu, ciljanu kompresiju.

AKUTNE POVREDE RUČNOG ZGLOBA

Prelom čunaste (skafoidne) kosti

Prelom se obično dešava  usled pada na ispruženu ruku. Za prelom čunaste kosti neophodna je brza dijagnoza i tretman povrede, jer u suprotnom može doći do lošeg srastanja i avaskularne nekroze. Stoga, čim se posumnja na prelom, primenjuje se imobilizacija.

Iščašenje ručja

Iščašenje ručja nastaje usled prekomernog opružanja ručnog zgloba i povezano je sa prekidom ligamenata. Prateće pritiskanje središnjeg živca predstavlja dodatni problem. Ova povreda se leči hirurškim putem, uz produženu imobilizaciju.

HRONIČNE POVREDE RUČNOG ZGLOBA

De Kervenov tenosinovitis

Tetive dugačkog odvodioca palca i kratkog opružača palca prolaze kroz sinovijalni kanal koji se proteže ispod lateralnog dela vezice opružača. Upravo na tom mestu dolazi do njihove upale, uglavnom zbog ponovljenih pokreta u sportovima kao što su tenis ili veslanje. Lečenje uključuje smanjenje uticaja svih biomehaničkih faktora pored uobičajenih fizioterapeutskih metoda.

Ukleštenje središnjeg živca u ručnom zglobu (sindrom karpalnog tunela)

Priljubljen za površni pregibač prstiju, središnji živac prolazi kroz podlakticu, a potom kroz kanal ručja ulazi u ručje. Pritisak živca u tom delu ne događa se samo u sportu (npr.biciklizmu), već i u stanjima kao što su trudnoća, tiroidna bolest i patološke promene ručnog zgloba. Prisutna je bol i to uglavnom noću i trnjenje dlanskog dela palca, drugog, trećeg i polovine četvrtog prsta.

Disrupcija zglobnog koluta

Ta povreda može biti akutna ili hronična i obično se vezuje za sportove kao što su hokej, golf i sportovi sa reketom. Oko medijalnog dela ručnog zgloba primećuje se otok i osetljivost. Nelagodnost izaziva pritiskanje pomenute strukture uz lakatnu devijaciju.

Kod svih stanja gde je potrebno stabilizovati/imobilisati ručni zglob ManuLoc je ortoza izbora. ManuLoc sprečava nepravilne položaje distalnih i proksimalnih delova u odnosu na ručni zglob. Bočne šine ograničavaju kretnje radijalno i ulnarno. Konstrukcija šine dozvoljava funkcionalan pokret hvatanja. Prozračni materijali koji vrlo dobro odvode vlagu i kvalitetna obrada (bez šavova) pružaju visok stepen komfora pri nošenju.

Tamo gde je potrebno stabilizovati/imobilisati ručni zglob i palac ManuRhizoLoc je ortoza koja će zadovoljiti sve kriterijume. Zahvaljujući aluminijumskom umetku može se individualno oblikovati i prilagoditi svakom pacijentu. ManuRhizoLoc sprečava  nepravilne položaje distalnih i proksimalnih delova u odnosu na ručni zglob, kao i sedlastog i korenskog zgloba palca.  Tokom rehabilitacije može se stepen slobode kretanja u korenskom zglobu palca povećavati i na kraju fiksacioni deo palca ukloniti.Velike čičak trake koje se lako otvaraju, olakšavaju stavljanje i skidanje ortoze.

ManuLoc Rhizo long Plus imobiliše celu šaku, stabilizuje ručni zglob,palac, prste celom dužinom i veći deo podlaktice. Zavisno od faze rehabilitacije delovi ortore- nastavak za palac i prste -mogu se skinuti. Prednost ortoze je što je i laka za rukovanje i njeno korišćenje ne zahteva tuđu pomoć. Tri anatomski oblikovane aluminijumske šine drže ručni zglob u funkcionalnom položaju.Šine takođe stabilizuju deo podlaktice i pouzdano ograničavaju istezanje,savijanje ili ritacione pokrete u šaci.Palac se može imobilisati korišćenjem oblikovane aluminijukske udlage kako bi se sprečilo naprezanje lateralnih ligamenata.  Zavisno od faze rehabilitacije delovi ortoze, kao dodatak za palac i prste se mogu ukloniti.

Kada je potrebno ograničiti pokret u korenskom zglobu palca RhizoLoc je ortoza izbora. Ona omogućava podešavanje pokretljivosti u području korenskog zgloba palca pomoću fiksacione trake. Očuvana je sloboda pokreta u ručnom zglobu zahvaljujući otvorenom prstenu i tankoj traci.

ManuTrain, aktivna bandaža za stabilizaciju ručnog zgloba, je neophodan deo terapijskog tretmana svih patoloških promena ručnog zgloba kod sportista. Posebno je tkanje u zoni između palca i kažiprsta za pokrete hvatanja bez iritacije, što je naročito važno za sve sportove sa reketom. Kružnom kompresijom anatomskog tkanja postiže se dobra stabilizacija i aktivacija struktura ručnog zgloba. Rasterećenjem nerava i krvnih sudova od pritiska postiže se  smanjenje otoka i bola.

Kvalitet tkanja aktivnih bandaža kao i vrste materijala ortoza je za sportiste od velikog značaja jer on omogućava brži oporavak i ponovno postizanje sportskih rezultata.