Medicinska rehabilitacija se, pored drugih oboljenja i problema, bavi i rehabilitacijom pacijenata sa lezijama perifernih nerava. Nakon izrade plana medicinske rehabilitacije za konkretnu rehabilitaciju pacijenta sa lezijom n.radialis-a, pristupamo rehabilitaciji koju cemo obraditi u daljem radu.

ŽBIČNI ŽIVAC (nervus radialis )

Žbični živac ( n.radialis ) predstavlja najveću završnu granu brahijalnog pleksusa, a potiče od vlakana korenova od C6 do C8. Mešovit je živac i inerviše zadnju stranu ruke.Počinje nešto ispod vrha pazušne jame, silazi zadnjim delom pazušne jame, koso naniže i nazad. Pazušnu jamu napušta kroz humeritricipitalni zjap, skeće upolje i naniže i prelazi u zadnji predeo nadlakta. Kroz zadnji predeo nadlakta silazi koso naniže i upolje, po zadnjoj strani humerusa, kroz sulcus n.radialis. U donjem delu nadlakta, obilazi spiralno oko spoljašnje ivice humerusa, probija septum intramusculare brachii laterale, prelazi na prednju stranu nadlakta i smešta se u sulcus bicipitalis lateralis.

Blizu prevoja lakta deli se na dve završne grane:

Površna ( r.superficialis )

Duboka ( r.profundus )

Lezija perifernog živca najčešće se manifestuje kroz paralizu ili parezu. Oštećenje n.radialisa najčešća su od svih oštećenja perifernih nerava.  Najćešće se sreće tzv. ‚‚ponedeljnička paraliza‚‚ radialisa, kod alkoholičara koji već imaju oštećenje perifernih živaca,polineuropatija.

Nepravilna upotreba podlakatnih štaka i pritisak u podlaktu ili podpazušnih štaka i pritisak u pazušnoj jami može da dovede do oštećenja radijalnog nerva.

Teže lezije radialisa nastaju kao posledica preloma humerusa (nadlaktice) ili ožiljka posle preloma, kao i posle luxacije humerusa. To se najčešće dešava u saobraćajnim nezgodama, kao i prilikom padova, pogotovo starijih osoba.  Lezije n.radialis-a nastaju i posle frakture vrata radiusa,jakog udarca po ruci, penetrantne rane, infekcija, intoksikacija, tumora…

Klinička slika u velikoj meri zavisi od vrste perifernih ćelija i vlakana koja su oštećena i njihove funkcije, kao i od nivoa lezije. U praksi se to manifestuje ovako:

Lezija senzitivnih vlakana dovodi do gubitka ili poremećaja senzibiliteta na koži u predelu dorzalne strane nadlaktice, podlaktice i u predelu radijalne polovine nadlanice i dorzalne strani I do III prsta. Lezija motornih vlakana dovodi do paralize ili pareza mišića extenzora (opružača)podlaktice, šake i prstiju, što se klinički manifestuje flakcidnom (mlitavom) atrofijom ili hipotrofijom mišića i nemogućnošću ili otežanom extenzijom (opružanjem ) podlakta, šake i prstiju, i daje kliničku sliku ‚‚viseća šaka‚‚.

Da bi smo utvrdili da li je uopšte oštećen nerv i u kojoj meri i na koji način je oštećen moramo koristiti nekoliko dijagnostičkih metoda: RTG (rendgengrafija), CT (kompjuterizovana tomografija), NMR (nuklearna magnetna rezonanca),laboratorija.

Pošto smo već utvrdili da imamo oštećenje nerva, moramo utvrditi koliko je nerv oštećen, odnosno šta je od funkcija smanjeno i koliko. To utvrđujemo funkcionalnom evaluacijom

– Ispitivanje funkcije mišića manuelnim mišićnim testom

– merenje obima ekstremiteta

– elektrodijagnostika

MEDICINSKA REHABILITACIJA

Periferni nervi poseduju sposobnost regeneracije, pa je zato i moguć funkcionalni oporavak, koji traje različito dugo u zavisnosti od nivoa lezije i stepena oštećenja. Lečenje podrazumijeva medikamentoznu, fizikalnu  I kinezi terapiju.

Rehabilitacija obuhvata:

1. Pozicioniranje – U cilju sprečavanja kontraktura mišića antagonista oduzetim mišićima u vreme kada se ne sprovode pasivne vežbe, a naročito u toku noći, pacijent treba da koristi odgovarajući ortozu ili udlagu u korigovanom funkcionalnom položaju odgovarajućeg zgloba. Kod viseće šake ručni zglob se postavlja u položaj blage ekstenzije.

U ovoj fazi mozemo primeniti ortozu za stabilizaciju i fiksaciju ručnog zgloba,palca i dela podlaktice  ManuLoc Rhizo Long Plus®

Ova ortoza je izuzetno laka za rukovanje i njeno korišćenje ne zahteva tudju pomoć, vrhunskog  kvaliteta razvijena od strane medicinskih stručnjaka.

Zavisno od faze rehabilitacije, imobilizacija  se može  dozirati, delovi ortoze – nastavak za palac i prste -mogu se skinuti.

1. Elevacija šake – Za gornje ekstremitete je od posebnog značaja elevacija šake , podignuta u odnosu na lakat, preko Sa mitelom sprečavamo edem šake,kontakture i fibrozne promene mišića.

Mitela je  dizajnirana da fiksira podlakticu i lakat u udobnom, sigurnom položaju. Koristi se za smanjenje bolova tokom zapaljenskih procesa u zglobovima gornjih ekstremiteta, sa parezom ili paralizom, kao i tokom perioda rehabilitacije nakon modrica, uganuća, dislokacija, preloma i hirurških intervencija.

1. Kineziterapija – ima dva cilja: da postigne motornu i senzornu reedukaciju kroz pasivne , aktivno potpomognute,aktivne  vežbe.
2. Elektroterapija – u lečenju lezija nerava primenjuju se gotovo sve fizikalne procedure. Termoterapija (parafinska pakovanja, IR zračenje,peloidna pakovanja) elektrostimulacija, galvanske i dijadinamske

struje , trnskutana električna stimulacija (TENS), interferentne struje (IFS),hidroterapija,laser….

3. Radna terapija

Pacijent sa lezijom n.radialisa može imati i dobru i lošu prognozu. Pravovremenom reakcijom, utvrđivanjem  dijagnoze I brzim početkom liječenja uz stručan tim i aktivnu suradnju bolesnika uspeh je u većini slučajeva zagarantovan.